ری الدنبرگ در کتاب مکان خوب عالی از فضاهایی سخن می گوید که نیازهای مردم به قلمروهای اجتماعی را برطرف می سازند. این فضاها فضاهای اجتماعی گوناگونی اند که اجتماعات داوطلبانه ای را دور از خانه ها(مکان اول) و فضاهای کاری( مکان دوم) را برای افراد فراهم میسازند. این مکان ها که به عنوان پناه گاهی برای فرار از محیط های کاری و مسکونی توسط الدنبرگ مطرح شدند، مکان هایی جهت دیدار و مراوده با دوستان، همسایگان و غریبه ها هستند مانند کافه های کنار خیابانی پاریس ، کافه ها و یا بارها در وین، کافی شاپ های استارباکس و یا کتابفروشی های بوردر در آمریکا.

از نظر الدنبرگ مکان های سوم باید:

  • خنثی باشند
  • دعوت کننده بودن و قابل دسترس بودن برای تمامی گروه ها
  • باز بودن در اکثر ساعات روز
  • داشتن حال و هوای بازی و تفریح

موسسه بروکینگز معتقد است ” مکان های سوم، مکان هایی هستند که در آن ایده هایمان را تبادل می کنیم، اوقات خوشی را می گذرانیم و روابط اجتماعی برقرار می کنیم.”
این فضاها لازم است که امکان مکث و ماندگار کردن را به شهزوندان بدهد و فقط فضای عبور و مرور نباشد. بنابراین تعاریف، اگر فضاهای شهری و پیاده راه ها دارای ویژگی های باز بودن، همگانی و قابل دسترس بودن، خنثی بودن و دارای تعاملات اجتماعی بودن را دارا باشد میتواند به عنوان مکان سوم نقش خود را در شهر ایفا کند.


پیاده راه سی تیر یکی ازمکان های سوم شهر تهران به شمار میرود که در تعاریف الدنبرگ از مکان سوم همخوانی دارد، فضایی باز، همگانی و قابل دسترس اما پیش از آن که به بررسی و نقد این فضا بپردازیم لازم است که آن را به صورت کلی معرفی کنیم.
خیابان سی تیر یا خیابان قوام السلطنه خیابانی است در منطقه 12 تهران. این خیابان که در قلب بافت تاریخی شهر تهران قرار دارد با فضاهایی مانند موزه ایران باستان، موزه ابگینه ،کلیسای پطرس مقدس و فضاهای تاریخی دیگری همجوار است.این خیابان توسط شهرداری به پیاده راهی جهت مکانی عمومی و فرامنطقه ای تبدیل شد. خیابان سنگفرش شد، جداره ها در صورت لزوم بازسازی شدند و آیتم های نورپردازی و مبلمان شهری نیز به فضا اضافه شد تا مکانی جهت مکث، تفریح و گذران وقت شهروندان باشد.اما در حال حاضر این پیاده راه تبدیل شده به مکانی با نقش غذاخوری که نقش بسیاری از فضاهای عمومی شهر تهران است. خیابانی مملو از جمعیت ، دکه های غذا و صف های خرید غذا در مقابل دکه های اغذیه. فضایی که در آن همه چیز حول محور غذا خوردن معنا پیدا میکند و کاربری های تاریخی و همجوار این پیاده راه نقشی را در این فضا بازی نمی کنند. لاجرم این فضا نقش جدیدی را پذیرفته که با هویت پیشین آن ارتباطی ندارد و شناخت عموم مردم از آن به واسطه نقش جدید این خیابان است : خیابان خوشمزه تهران یا استریت فود تهران.
فضایی که در آن زندگی شبانه جریان دارد که در اکثر فضاهای شهری تهران این مهم را نمی بینیم و معمولا شب ها فضاهای شهری تهران تاریک و خالی از حضور مردم اند که سبب نا امنی فضاها میشود. اما در سی تیر تا پاسی از شب زندگی جریان دارد و این نقش سبب شده تا امنیت در این فضا برقرار شود و این شاید پاسخی باشد بر حل یکی از معضلاتی که در بافت های تاریخی شهر با آن مواجه ایم: خالی از سکنه بودن و بنابراین نا امنی فضاها. در سی تیر با حضور مردم در این فضا امنیت به این پیاده راه برگشته اما به دلیل عدم برقراری ارتباط این فضا با محدوده های اطراف، شعاع این امنیت محدود بوده و ترک فضا توسط افراد پس از صرف غذا سبب شده تا خیابان های اطراف از این امنیت برخوردار نباشند.